TERMİNOLOGİYA
Yeni
yaranmış LED texnologiyası özü ilə birlikdə leksikamıza yeni terminlər
gətirməklə yanaşı, bəzi terminlərin əhəmiyyətini də artırmışdır. Kommersiya
məqsədli LED lampalar haqqında məqalələrdə və qutuların üzərlərində əsasən
aşağıdakı terminlərdən istifadə edilir:
Watt
(vatt). Lampalarda vatt müəyyən miqdarda işıq buraxmaq üçün
1 saatda tələb olunan enerjini göstərmək üçün ölçü vahididir. Yuxarı vatt
parlaqlığın yuxarı olduğunu, yaxud LED lampanın az qənaətcil olduğunu bildirir.
Normalda, LED lampalarda 1 vatt ən azı 90 lümen (parlaqlıq ölçüsü) parlaqlıq
təmin etməlidir. Parla® lampalarında 1 vatt 110 lümen parlaqlıq
təmin edir.
Useful
Lifetime (Faydalı istismar dövrü). LED
lampa qutuların üzərindəki faydalı istismar dövrü həmin lampanın statistik
olaraq, ideal şəraitdə ortalama neçə saat işləyəcəyini göstərir. İstehsal
texnologiyasından fərqli olaraq bu faydalı ömür 10000 saat ilə 50000 saat
arasında dəyişir. Qeyd olunmalıdır ki, keyfiyyətli ənənəvi lampaların 4000 saata
qədər ömrü olur. Nəzərə alsaq ki,
lampalar gün ərzində ortalama 7saat istifadə olunur, 10000 saat ömrü olan LED lampa hər gün
istifadə olunduqda, (10000/7=1428
gün /365 ) 3,9 il istifadəyə yararlı olacağı deməkdir. Təbii ki, bu
rəqəmlər ideal şəraitdə istifadə olunduqda, özünü doğruldacaqdır.
Qeyd
olunmalıdır ki, bəzi qeyri-professional LED lampa istehsalçıları heç bir test
və sertifikat olmadan, qutunun üzərinə 25.000 hətta 35.000 saat qeyd edirlər,
amma bu rəqəmlər həqiqəti əks etdirməyə bilər.
CCT
yaxud °K. CCT (Color Correlated Temperature) yaxud K (Kelvin)
ağ rəngin tonunu göstərir. Həmin göstəricinin ölçü vahidi Kelvin (K) olub 1000
və 10000 arasında dəyişir. Ev şəraitində istifadə üçün nəzərdə tutulan LED
lampalar 2000K və 6500K arasındakı göstəricilərlə istehsal olunur. Ənənəvi
olaraq sarı rəngli lampalarla analoq təşkil edən sarımtıl ağ diapazonu
2000-3000K aralığında olur. Spiral KFL lampalardakı rənglə eyni olan neytral ağ
rəng diapazonu 3100K-4500K aralığında
olur və gündüz işığı rənginə bənzəyən ağ səciyyəvi olaraq 4600K-6500K arasında
dəyişir.
Qeyd
edilməlidir ki, ağ rəng tonu lampanın keyfiyyətindən xəbər vermir. Sadəcə
olaraq, müxtəlif mühitlər üçün müxtəlif ağ rəng tonları istifadə oluna bilir.
Bu haqda, digər səhifəmizdə ətraflı məlumat əldə edə bilərsiniz.
CRI.
CRI (Color Rendering Index) lampanın işıqlandırmasının gün işıqlandırmasına nə qədər
yaxın olduğunu ölçür. Məsələn, qırmızı almanın qırmızı görünməsi üçün yüksək
CRI lazımdır. CRI dəyəri nə qədər yuxarıdırsa, o, təbii işıq mənbəyinin yaratdığı rənglərə bir o
qədər yaxındır, yəni qırmızı alma öz təbii çalarındakı qırmızı alma kimi görünəcək.
Adi LED lampaları üçün 80+ CRI dəyəri normaldır.
PF.
PF (Power Factor) göstəricisi LED işıq mənbəyinin elektrik enerjisini nə qədər
effektiv istifadə etdiyini göstərir. Tipik olaraq, PF nə qədər 1 rəqəminə
(100%-ə) yaxın olarsa, bir o qədər yaxşıdır. Məsələn, >90% PF göstəricisi elektrik enerjisini 90%-nin lazım olduğu kimi
işıqlandırmağa sərf olunduğunu bildirir. Bu nəinki istehlakçıların qənaət
etməsinə, həm də elektrik şəbəkəsinin yüklənməsi məsələlərinə yardım edir. Bu
səbəbdən, bəzi ölkələrdə dövlət >90% PF göstəricisi olan lampalar və digər
cihazlar üçün xüsusi subsidiya proqramı həyata keçirir.
Lümen.
LED lampaların ən vacib göstəricilərindən olan bu ölçü vahidi “Luminous Flux”
-u yəni lampanın yaydığı parlaqlığı ölçmək üçündür. Normalda, yuxarı lümen
göstəricisi yüksək parlaqlıqdan xəbər verir. Bu göstəricinin əksər
istehlakçılar tərəfindən ölçülməsi
mümkün deyil, onlar xüsusi avadanlıqlarda ölçülərək təyin edilməlidir. Bu
səbəbdən, bəzi qeyri-peşəkar istehsalçılar LED lampa qutularının üzərində
həqiqəti əks etdirməyən lümen rəqəmlərini göstərirlər. Bütün Parla®
lampalarının parlaqlığı sənaye standartlarına uyğun
olan xüsusi cihazlarda test edildikdən sonra, istehlakçılara təqdim olunur.
IP
65. Bu termin məhsulun toza və suya davamlı olduğunu göstərən koddur. Bir məhsulun
toza və suya qarşı davamlı olmağını IEC529 BSEN60529 beynəlxalq standartlarına
uyğun aparılan testlərdən sonra qeyd etmək düzgündür, əks halda bu istehlakçıların
yanlış istiqamətdə yönləndirilməsi deməkdir. Parla®
lampaları suya qarşı davamlı olmadığı üçün, onların sadəcə IP 20 standartına uyğun
olduğu göstərilir.
ROHS. Bu termin təhlükəli maddələrin
məhdudlaşdırılması üçün standartlara uyğun istehsalın həyata keçirildiyini
göstərir. Sadə sözlə desək, LED lampalarında civə və digər təhlükəli maddələr
olmadığı üçün bu beynəlxalq standartın tələblərinə cavab verir.
No Flickering (İşıq sayrışmasının olmaması). Bu termin lampanın işığının tez-tez yanıb sönməsi yaxud sayrışması olmadığını göstərir. 0% sayrışması olan işıq mənbəyi onun parlaqlığının sayrışmadığını göstərir, 100% sayrışması olan işıq mənbəyi isə bu növün hər saniyə sönüb-yandığını göstərir. LED lampalarda xırda sayrışmalar gözə görünməyə bilər, amma bu sayrışma səhhətimizdə göz ağrısı, yorğunluq, başağrısı, habelə diqqətin cəmlənməsində çətinlik yaratmaqla, fiziki və nevroloji problemlərə səbəb ola bilər. Əvvəllər istehsalçılar sayrışmanın qarşısını almaqda çətinlik çəksə də, hal-hazırda keyfiyyətsiz istehsalçıların məhsullarından başqa demək olar ki, heç bir LED lampada sayrışma yoxdur.